CÁC ĐỘNG TỪ LY HỢP THƯỜNG GẶP VÀ CÁCH DÙNG

Động từ ly hợp là một phần vô cùng quan trọng và không thể thiếu của kho tàng ngữ pháp tiếng Trung. Nắm chắc các kiến thức liên quan trong phần này sẽ giúp bạn học tốt tiếng Trung hơn. Chính vì thế, hãy cùng ChineseHSK tìm hiểu và khám phá chủ đề thú vị nhé!

Động từ ly hợp là gì?

Động từ ly hợp là những động từ song âm tiết có kết cấu động tân, chúng mang đặc điểm của từ, song cũng có thể tách ra trong quá trình sử dụng.

Cách dùng động từ ly hợp

Động từ ly hợp không thể trực tiếp mang tân ngữ

Ví dụ:

• 我跟他见面。(Wǒ gēn tā jiànmiàn.)  Tôi với anh ấy gặp mặt.
• 我姐姐跟一个有钱人结婚。(Wǒ jiějiě gēn yīgè yǒu qián rén jiéhūn.)  Chị của tôi kết hôn với một người có tiền.

Đại từ nghi vấn, bổ ngữ thời lượng/động lượng thường đặt giữa động từ ly hợp

Ví dụ:

• 我睡了七个小时觉。(Wǒ shuìle qī gè xiǎoshí jué.)  Tôi đã ngủ 7 tiếng.
• 他跑了两个小时步。(Tā pǎole liǎng gè xiǎoshí bù.)  Anh ấy đã chạy bộ 2 tiếng.

Hình thức trùng điệp của động từ ly hợp là AAB

Lặp lại các động từ ly hợp như là: 见见面 (jiàn jiànmiàn)、游游泳 (yóu yóuyǒng)、跳跳舞 (tiào tiàowǔ)、唱唱歌 (chàng chànggē) …

Ví dụ:

• 有空的时候，我常上网跟朋友聊天儿。(Yǒu kòng de shíhòu, wǒ cháng shàngwǎng gēn péngyǒu liáotiān er.)  Có thời gian rảnh, tôi thường lên mạng nói chuyện cùng bạn bè.)
• 我先洗洗澡，然后去吃饭。(Wǒ xiān xǐ xǐzǎo, ránhòu qù chīfàn.)  Tôi đi tắm trước rồi đi ăn cơm.

Không thể trực tiếp mang bổ ngữ, phải trùng điệp tiền tố rồi mới mang theo bổ ngữ được

Cấu trúc: Chủ ngữ + Động từ + Tân ngữ + Động từ + 得 + Bổ ngữ

Ví dụ:

• 他跑步跑得很快。(Tā pǎobù pǎo de hěn kuài.)  Anh ấy chạy bộ rất nhanh.

Không thể nói: 他跑步得很快。(Tā pǎobù de hěn kuài.)

Ngoài ra còn có cấu trúc: Chủ ngữ + Tân ngữ + Động từ + 得 + Bổ ngữ

Ví dụ:

• 她歌唱得很好。(Tā gēchàng dé hěn hǎo.)  Cô ấy hát rất hay.

 

“了”，“着”，“过” và số lượng từ nên đặt giữa động từ ly hợp biểu thị hành động đã xảy ra

Khi động từ mang 着，过 thì có cấu trúc là:  A + 着+ B;  A +过 + B

Ví dụ:

• 她从来没跟男人跳过舞，有点不好意思。(Tā cónglái méi gēn nánrén tiàoguò wǔ, yǒudiǎn bù hǎoyìsi). Cô ấy chưa từng khiêu vũ với con trai, nên cảm thấy có chút ngại ngùng.
• 她正睡着觉，小声点儿。(Tā zhèng shuìzhe jiào, xiǎoshēng diǎn’r.)  Cô ấy đang ngủ, nói nhỏ xíu.

Khi động từ mang 了 để biểu thị động tác đã hoàn thành, và sự thay đổi của trạng thái thường đặt sau động từ li hợp:

Ví dụ:

• 我吃完饭以后，就睡了一个小时觉。(Wǒ chī wán fàn yǐhòu, jiù shuìle yīgè xiǎoshí jiào.) Tôi ăn cơm xong thì đi ngủ một tiếng. (sự thay đổi của trạng thái)
• 我吃完饭以后就睡觉了。(Wǒ chī wán fàn yǐhòu, jiù shuìjiào le.) Tôi ăn cơm xong thì đi ngủ. (động tác đã hoàn thành)

Một số động từ ly hợp thường gặp

STT	Động từ ly hợp	Phiên âm	Nghĩa
1	见面	jiànmiàn	Gặp gỡ
2	聊天	liáotiān	Trò chuyện
3	睡觉	shuìjiào	Ngủ
4	起床	qǐchuáng	Thức dậy
5	唱歌	chànggē	Hát
6	跳舞	tiàowǔ	Nhảy
7	洗澡	xǐzǎo	Tắm
8	散步	sànbù	Đi bộ
9	跑步	pǎobù	Chạy
10	游泳	yóuyǒng	Bơi
11	爬山	páshān	Leo núi
12	踢球	tī qiú	Chơi bóng đá
13	吵架	chǎojià	Cãi nhau
14	打架	dǎjià	Đánh nhau
15	放假	fàngjià	Nghỉ phép
16	请假	qǐngjià	Xin nghỉ phép
17	上班	shàngbān	Đi làm
18	下班	xiàbān	Tan làm
19	上学	shàngxué	Đi học
20	下学	xià xué	Tan học
21	加班	jiābān	Làm thêm giờ
22	生病	shēngbìng	Bị ốm
23	生气	shēngqì	Giận dỗi
24	发烧	fāshāo	Sốt
25	发火	fāhuǒ	Bực tức
26	报名	bàomíng	Đăng ký
27	签名	qiānmíng	Ký tên
28	毕业	bìyè	Tốt nghiệp
29	比赛	bǐsài	Thi đấu
30	结婚	jiéhūn	Kết hôn
31	离婚	líhūn	Ly hôn
32	开学	kāixué	Khai giảng
33	拍照	pāizhào	Chụp ảnh
34	分手	fēnshǒu	Chia tay
35	出差	chūchāi	Công tác
36	出事	chūshì	Xảy ra chuyện
37	辞职	cízhí	Từ chức
38	帮忙	bāngmáng	Giúp đỡ
39	开会	kāihuì	Họp
40	下雨	xià yǔ	Mưa
41	留学	liúxué	Du học
42	说话	shuōhuà	Nói chuyện
43	讲话	jiǎnghuà	Kể chuyện
44	考试	kǎoshì	Kỳ thi
45	过年	guònián	Năm mới
46	鼓掌	gǔzhǎng	Vỗ tay
47	上网	shàngwǎng	Lên mạng
48	道歉	dàoqiàn	Xin lỗi
49	住院	zhùyuàn	Nhập viện
50	失业	shīyè	Thất nghiệp

 

Đó là tất cả những điều cần chú ý khi sử dụng động từ ly hợp. Hi vọng bài viết giúp bạn nẵm vững được chủ đề quan trọng này. Cảm ơn bạn đã đồng hành cùng ChineseHSK trong những giờ phút học tập đầy bổ ích này nhé! 
Xem thêm các bài viết trong chuyên mục Ngữ pháp tiếng Trung:

• Bổ ngữ trong ngữ pháp tiếng Trung tại đây
• Học ngữ pháp tiếng Trung – cấu trúc câu chữ 把 dễ hiểu nhất tại đây
• Học ngữ pháp tiếng Trung – Lượng từ tiếng Trung tại đây