CÁC LOẠI TRÀ NỔI TIẾNG TẠI TRUNG QUỐC (P1)

Trà là một phần của văn hóa Trung Quốc, là quốc gia sản xuất chè nổi tiếng về kỹ năng trồng và pha trà. Phong tục uống trà của Trung Quốc lan rộng sang châu Âu và nhiều vùng khác thông qua “Con đường tơ lụa” cổ đại và các sàn thương mại điện tử khác. Dưới đây, ChineseHSK sẽ giới thiệu đến cho các bạn “Các loại trà nổi tiếng tại Trung Quốc” hãy cùng đón đọc nhé!

Trà Long Tỉnh (龙井: Lóngjǐng)

Trà Long Tỉnh (龙井: Lóngjǐng) là một trong những loại trà xanh cao cấp của Trung Quốc, có nguồn gốc từ khu vực Tây Hồ, Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang. Đây là loại trà được yêu thích và tôn vinh bởi hương vị thanh tao, lịch sử lâu đời và giá trị văn hóa sâu sắc.

Nguồn gốc và lịch sử

Trà Long Tỉnh xuất hiện từ thời nhà Đường (618–907) và được biết đến rộng rãi vào thời nhà Tống. Tuy nhiên, nó thực sự nổi tiếng từ thời nhà Thanh khi được Hoàng đế Càn Long phong làm “cống trà” sau khi ông ghé thăm và nếm thử tại vườn. Tên của trà theo truyền thuyết cũng do vua Càn Long đặt, khi ông nhìn xuống một giếng nước gần đó và thấy bóng của cây trà lung linh dưới nước, giống hình một con rồng đang bay lượn trong giếng, nên Càn Long đặt tên là trà Long Tỉnh.

Trà Long Tỉnh được trồng chủ yếu ở khu vực Tây Hồ, thuộc thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Đây là nơi sản xuất loại trà Long Tỉnh cao cấp nhất, đắt giá nhất. Nơi đây nổi tiếng với điều kiện tự nhiên lý tưởng vì vậy trà Long Tỉnh được trồng tại đây có chất lượng vượt trội.

Đặc điểm nổi bật

• Hình dáng và màu sắc:
  • Lá trà được chế biến thủ công, phơi phẳng, đều đặn và có màu xanh nhạt.
  • Sau khi pha, nước trà có màu xanh trong, sáng nhẹ.
• Hương vị:
  • Trà Long Tỉnh nổi bật với hương thơm dịu nhẹ, thoảng mùi hạt dẻ rang.
  • Vị ngọt thanh, hậu vị kéo dài, mang đến cảm giác sảng khoái.

Phân loại

Trà Long Tỉnh được chia thành 6 hạng khác nhau: loại cao cấp, và các loại từ 1 đến 5.

• Tây Hồ Long Tỉnh: Là loại trà cao cấp nhất, được trồng ở vùng Tây Hồ. Theo cách phân biệt truyền thống thì Tây Hồ Long Tỉnh được trồng ở 5 khu vực là: Sư, Long, Hổ, Vân, Mai. Tuy nhiên, ngày nay cách phân biệt các khu vực như vậy đã không còn được sử dụng phổ biến. Trong Tây Hồ Long Tỉnh hiện nay có hai loại được biết đến nhiều nhất đó là: Sư Phong Long Tỉnh, Mai Gia Ô Long Tỉnh.

Các loại Long Tỉnh khác có thể được trồng ở các tỉnh khác như Chiết Giang, nhưng không đạt đến độ tinh tế như trà từ Tây Hồ.

Công dụng

• Giúp làm chậm quá trình lão hóa và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương vì lá trà giàu chất chống oxy hóa.
• Cải thiện chức năng tiêu hóa, hỗ trợ giảm cân và thúc đẩy trao đổi chất.
• Tăng cường hệ miễn dịch nhờ chứa nhiều polyphenol và catechin.
• Giảm căng thẳng, giúp thư giãn và nâng cao tinh thần.

Quy trình chế biến

Quy trình sản xuất trà Long Tỉnh là một nghệ thuật thủ công tinh tế, đòi hỏi kỹ năng cao và sự chú ý đến từng chi tiết. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình sản xuất trà Long Tỉnh:

1. Thu hoạch (Hái trà)

• Thời điểm: Lá trà thường được hái vào đầu xuân, đặc biệt là trước tiết Thanh Minh (khoảng đầu tháng 4), khi lá trà non nhất.
• Cách hái: Chọn những búp trà non nhất, mỗi búp thường gồm 1 chồi và 1–2 lá non.
• Tiêu chuẩn: Chỉ hái những búp có kích thước đồng đều, không bị dập nát.

2. Làm héo

• Mục đích: Giảm bớt độ ẩm trong lá trà và làm mềm lá để chuẩn bị cho bước chế biến tiếp theo.
• Cách làm: Lá trà được rải đều trên một bề mặt phẳng trong không gian thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp. Thời gian làm héo thường kéo dài vài giờ.

3. Sao trà (Diệt men)

• Kỹ thuật sao trà: Là yếu tố quan trọng nhất quyết định đến hương vị và chất lượng của trà Long Tỉnh. Người thợ phải điều chỉnh nhiệt độ và thời gian chính xác để trà không bị cháy hoặc mất hương vị.
• Quy trình:
  • Lá trà được sao bằng tay trong chảo nóng ở nhiệt độ khoảng 70–100°C.
  • Người thợ liên tục đảo và ép lá trà bằng tay để tạo hình phẳng, giữ được màu xanh và hương thơm đặc trưng.
  • Thời gian sao kéo dài từ 10–15 phút, yêu cầu kỹ thuật cao để tránh làm cháy lá.

4. Nắn hình (Tạo hình cho lá trà)

• Mục đích: Định hình cho lá trà có dạng phẳng, đều và đẹp mắt.
• Cách thực hiện:
  • Trong quá trình sao, người thợ sử dụng lực tay nhẹ nhàng để ép lá trà, giúp lá giữ hình dáng đặc trưng.
  • Đây là bước kết hợp giữa diệt men và định hình.

5. Sấy khô

• Mục đích: Loại bỏ hoàn toàn độ ẩm còn lại trong lá trà, giúp trà bảo quản được lâu.
• Cách thực hiện: Lá trà được sấy ở nhiệt độ thấp để giữ màu sắc và hương vị tốt nhất.

6. Lựa chọn và phân loại

• Sau khi chế biến, trà được kiểm tra chất lượng, lựa chọn và phân loại theo tiêu chuẩn về kích thước, màu sắc, hương thơm, và hương vị.

7. Đóng gói và bảo quản

• Đóng gói: Trà Long Tỉnh thường được đóng gói trong bao bì kín để tránh ánh sáng, độ ẩm và không khí.
• Bảo quản: Nên bảo quản trà ở nơi mát mẻ, tránh ánh sáng trực tiếp và không để gần các mùi mạnh để giữ được hương vị tốt nhất.

Cách pha trà Long Tỉnh

1. Dùng nước ở nhiệt độ khoảng 85-90°C (không nên dùng nước sôi để tránh làm cháy lá trà).
2. Lượng trà: Cho vào khoảng 3–5g trà khô cho mỗi 150ml–200ml nước.
3. Thời gian ngâm: 1–2 phút cho lần pha đầu, sau đó có thể pha thêm 2-3 lần.

Trà Long Tỉnh không chỉ là một thức uống mà còn là biểu tượng của sự thanh tao và tinh tế trong văn hóa trà Trung Quốc. Trà Long Tỉnh từng được chọn làm quà tặng ngoại giao, vì nó còn đại diện cho sự trang nhã và lòng hiếu khách.

Trà Đại Hồng Bào (大红袍: Dàhóng Páo)

Đặc điểm nổi bật

• Hình dáng và màu sắc:
  • Lá trà khô có màu nâu đen, hơi xoăn.
  • Sau khi pha, nước trà có màu hổ phách sáng, trong và óng ánh.
• Hương vị:
  • Trà Đại Hồng Bào có vị đậm đà, hậu ngọt kéo dài, kèm theo hương thơm đặc trưng của hoa lan.
  • Hương trà có chiều sâu, biến đổi qua từng lần pha.
• Loại trà:
  • Đại Hồng Bào thuộc dòng trà ô long, với mức độ oxy hóa khoảng 40–60%, tạo nên sự cân bằng giữa trà xanh và trà đen.

Phân loại

Trà Đại Hồng Bào được phân làm 3 loại chính, dựa trên nguồn gốc và chất lượng:

1. Mẫu trà

• Nguồn gốc: Từ 6 cây trà cổ thụ gốc trên núi Vũ Di.
• Lý do: Đây là nguồn trà nguyên bản, cực kỳ hiếm và được bảo vệ nghiêm ngặt.

2. Trà nhân giống

• Nguồn gốc: Từ các cây trà được nhân giống từ 6 cây mẹ.
• Lý do: Duy trì giống và sản xuất thương mại nhưng vẫn mang hương vị gần với cây gốc.

3. Trà phối trộn

• Nguồn gốc: Là sự kết hợp của các giống trà khác nhau, không nhất thiết từ cây gốc Đại Hồng Bào.
• Lý do: Đáp ứng nhu cầu thị trường với giá cả phải chăng, phù hợp cho người mới uống.

Công dụng

• Ngăn ngừa lão hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như ung thư do Polyphenol trong trà giúp trung hòa các gốc tự do.
• Trà giúp hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy hơi, khó tiêu, đặc biệt sau các bữa ăn nhiều dầu mỡ.
• Giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt, hỗ trợ kiểm soát huyết áp và bảo vệ mạch máu.
• Cải thiện sự tỉnh táo và tập trung do caffeine trong trà. Ngoài ra, theanine trong trà giúp thư giãn, giảm căng thẳng mà không gây buồn ngủ.
• Thúc đẩy quá trình trao đổi chất, hỗ trợ đốt cháy chất béo, giúp duy trì cân nặng hợp lý.
• Catechin trong trà có tác dụng kháng khuẩn, ngăn ngừa sâu răng và giữ hơi thở thơm mát.
• Các chất chống oxy hóa và vitamin trong trà giúp tăng cường khả năng miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
• Hỗ trợ kiểm soát đường huyết, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Quy trình chế biến trà

Quy trình chế biến trà Đại Hồng Bào là sự kết hợp giữa kỹ thuật thủ công truyền thống và sự tỉ mỉ trong từng công đoạn. Điều này giúp tạo nên hương vị đặc trưng và chất lượng cao của loại trà này. Dưới đây là các bước cơ bản:

1. Thu hoạch lá trà

• Thời điểm: Lá trà thường được thu hoạch vào mùa xuân hoặc mùa thu, khi lá đạt chất lượng tốt nhất.
• Yêu cầu: Chọn lá non và nguyên vẹn, đảm bảo không bị dập nát.

2. Làm héo

• Phương pháp: Lá trà được trải đều dưới bóng râm hoặc trong nhà để giảm độ ẩm.
• Mục đích: Giúp lá mềm hơn, chuẩn bị cho bước lắc lá, đồng thời phát triển hương thơm ban đầu.

3. Sàn lá

• Phương pháp: Lá trà được lắc nhẹ trên rổ tre để làm dập bề mặt.
• Mục đích: Kích hoạt quá trình oxy hóa, tạo nên hương vị đặc trưng.
• Lặp lại: Quá trình này được thực hiện nhiều lần xen kẽ với giai đoạn làm héo.

4. Oxy hóa

• Mức độ: Trà Đại Hồng Bào có mức độ oxy hóa từ 40–60%, nằm giữa trà xanh và trà đen.
• Mục đích: Phát triển hương thơm phức hợp và vị đậm đà.

5. Sao trà

• Phương pháp: Lá trà được sao trên chảo nóng để ngừng quá trình oxy hóa.
• Mục đích: Cố định hương vị, giữ được độ tươi và cấu trúc của lá.

6. Vò và định hình cho lá trà

• Phương pháp: Lá trà được vò nhẹ để định hình, tạo cấu trúc lá xoăn nhẹ đặc trưng.
• Mục đích: Tăng cường hương thơm và giúp lá trà giải phóng chất khi pha.

7. Sấy khô

• Phương pháp: Lá trà được sấy khô bằng nhiệt độ thấp hoặc trong lò than.
• Mục đích: Giảm độ ẩm xuống mức lý tưởng để bảo quản lâu dài mà không làm mất đi hương vị.

8. Rang lửa

• Phương pháp: Rang trà trên lò than truyền thống để phát triển hương vị và mùi thơm sâu hơn.
• Mục đích: Đây là bước quan trọng để tạo nên hương hoa lan và vị hậu ngọt đặc trưng của Đại Hồng Bào.
• Thời gian: Có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày tùy chất lượng trà.

9. Phân loại và đóng gói

• Phân loại: Trà được đánh giá và phân loại dựa trên chất lượng, hương vị và hình dạng lá.
• Đóng gói: Trà được đóng kín để bảo quản hương vị và tránh hút ẩm.

Cách pha trà Đại Hồng Bào

1. Dùng nước tinh khiết, đun ở 90–95°C. (không nên dùng nước sôi để tránh làm cháy lá trà).
2. Lượng trà: Cho vào khoảng 5–7g lá trà khô cho mỗi 150ml nước.
3. Pha trà: Rót nước sôi vào ấm, đậy nắp, ủ trà 20–30 giây (lần đầu). Tăng thời gian ủ thêm 5–10 giây cho mỗi lần pha tiếp theo.
4. Số lần pha: Trà Đại Hồng Bào có thể pha 5–7 lần, hương vị vẫn đậm đà.

Cách lựa chọn loại trà Đại Hồng Bào:

• Người mới thưởng trà: Nên chọn trà phối trộn hoặc loại thường để tập làm quen với hương vị.
• Người sành trà: Nên thử trà từ cây nhân giống hoặc các loại cao cấp hơn để cảm nhận sự tinh tế.
• Sưu tầm và biếu tặng: Trà từ cây mẹ hoặc trà đặc biệt cao cấp là lựa chọn lý tưởng, mang giá trị văn hóa cao.

Ngày nay, trà Đại Hồng Bào trở thành biểu tượng văn hóa và thương hiệu quốc gia. Những phiên đấu giá trà Đại Hồng Bào thường thu hút sự chú ý lớn, với mức giá kỷ lục cho những lô trà từ cây cổ thụ. Trà Đại Hồng Bào không chỉ nổi tiếng nhờ hương vị mà còn mang giá trị lịch sử, gắn liền với nghệ thuật và triết lý uống trà. Điều kiện tự nhiên đặc biệt tại núi Vũ Di kết hợp với kỹ thuật chế biến thủ công đã tạo nên một loại trà mang đậm dấu ấn văn hóa và truyền thống.

Trên đây, ChineseHSK đã giới thiệu cho bạn hai loại trà nổi tiếng tại Trung Quốc. Hãy theo dõi ChineseHSK để đón đọc các phần tiếp theo của bài viết “Các loại trà nổi tiếng tại Trung Quốc” nhé!

Tìm hiểu thêm về văn hóa Trung Quốc trong chuyên mục Khám phá Trung Hoa
Xem thêm các bài viết về từ vựng trong chuyên mục Từ vựng tiếng Trung
Đọc thêm các bài viết về ngữ pháp trong chuyên mục Ngữ pháp tiếng trung