Mỗi năm, có hơn 11,000 sinh viên Việt Nam lựa chọn Trung Quốc làm điểm đến du học, theo thống kê từ Bộ Giáo dục. Nhưng đằng sau con số ấn tượng đó, một câu hỏi lớn luôn lơ lửng trong tâm trí của mỗi sinh viên năm cuối: “Tương lai nào đang chờ đợi mình ở phía trước?”. Liệu tấm bằng Thạc sĩ, Cử nhân có phải là chìa khóa vàng mở ra cánh cửa sự nghiệp tại một trong những nền kinh tế năng động nhất thế giới, hay chỉ là một kỷ niệm đẹp trước khi quay về? Tỷ lệ thành công là bao nhiêu? Mức lương có đủ để trang trải và tích lũy? Hãy cùng ChineseHSK “giải mã” tường tận mọi ngóc ngách của chính sách, phân tích những cơ hội thực tế và vạch ra một bức tranh rõ ràng nhất về con đường sự nghiệp và mức thu nhập cho du học sinh Việt tại Trung Quốc.
Quy định chính thức của chính phủ Trung Quốc về việc làm cho sinh viên quốc tế
Quan niệm “du học sinh phải về nước ngay sau tốt nghiệp” đã chính thức lỗi thời. Để thu hút và giữ chân nhân tài quốc tế, chính phủ Trung Quốc đã ban hành những chính sách cởi mở hơn. Cụ thể, sinh viên quốc tế tốt nghiệp với bằng Thạc sĩ trở lên tại một trường đại học Trung Quốc có thể nộp đơn xin Visa Z (visa làm việc) trong vòng 1 năm sau tốt nghiệp mà không yêu cầu kinh nghiệm làm việc trước đó. Đối với sinh viên Cử nhân, bạn vẫn hoàn toàn có cơ hội nếu nhận được lời mời làm việc từ một công ty đủ tư cách pháp nhân để tuyển dụng người nước ngoài.
Quá trình này không đơn giản là nộp đơn. Công ty tuyển dụng bạn sẽ phải chứng minh với Cục quản lý lao động địa phương rằng vị trí của bạn là cần thiết và khó có thể tìm được nhân sự bản địa tương đương. Bạn sẽ cần chuẩn bị một bộ hồ sơ chi tiết bao gồm hợp đồng lao động, giấy khám sức khỏe theo mẫu, lý lịch tư pháp, và bằng cấp đã được hợp pháp hóa lãnh sự. Dù quy trình có phần phức tạp, nhưng nó cho thấy một sự công nhận rõ ràng: Trung Quốc cần bạn, nếu bạn thực sự có năng lực.
Các ngành nghề “khát” nhân lực quốc tế tại Trung Quốc
Cánh cửa đã mở, nhưng không phải mở cho tất cả mọi người. Cơ hội việc làm tập trung rõ rệt ở những lĩnh vực mà lợi thế của một du học sinh Việt Nam được phát huy tối đa. Đứng đầu danh sách là khối ngành Thương mại quốc tế và Logistics. Hãy tưởng tượng, các tập đoàn Trung Quốc khổng lồ muốn đưa hàng hóa vào thị trường Việt Nam và ngược lại, họ cần những người không chỉ giỏi ngoại ngữ mà còn am hiểu sâu sắc về văn hóa kinh doanh, thói quen người tiêu dùng và mạng lưới quan hệ ở cả hai quốc gia – đó chính là bạn.
Thứ hai là lĩnh vực Marketing số và Thương mại điện tử xuyên biên giới. Với sự thống trị của các nền tảng như Douyin (TikTok), Taobao, Xiaohongshu, các công ty cần chuyên gia có thể địa phương hóa các chiến dịch quảng cáo, quản lý cộng đồng và chăm sóc khách hàng cho thị trường Đông Nam Á. Khả năng tạo ra nội dung thu hút bằng tiếng Việt trên các nền tảng này là một kỹ năng được săn đón. Ngoài ra, giáo dục (giảng dạy tiếng Việt/tiếng Anh) và Công nghệ thông tin (đặc biệt là các kỹ sư có khả năng làm việc trong môi trường đa quốc gia) cũng là những con đường sự nghiệp rộng mở với nhiều cơ hội hấp dẫn.
Mức lương trung bình cho du học sinh mới ra trường là bao nhiêu?
Đây là vấn đề hết sức thực tế. Mức lương tại Trung Quốc có sự phân hóa rõ rệt theo khu vực. Tại các siêu đô thị cấp 1 như Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến, nơi có chi phí sinh hoạt cực kỳ đắt đỏ, mức lương khởi điểm cho một sinh viên mới ra trường có năng lực tốt thường rơi vào khoảng 8,000 đến 15,000 RMB/tháng (khoảng 28 – 52 triệu VNĐ). Với mức lương này, sau khi trừ tiền thuê một căn phòng nhỏ trong một căn hộ chung (khoảng 2,500 – 4,000 RMB), chi phí ăn uống, đi lại, bạn vẫn có thể có một khoản tiết kiệm nhất định.
Trong khi đó, tại các thành phố cấp 2 đang trỗi dậy mạnh mẽ như Hàng Châu, Tô Châu, Thành Đô, mức lương có thể dao động từ 6,000 – 10,000 RMB/tháng (khoảng 21 – 35 triệu VNĐ). Thoạt nghe có vẻ thấp hơn, nhưng chi phí sinh hoạt ở đây lại dễ chịu hơn rất nhiều, giúp chất lượng cuộc sống của bạn có khi lại tốt hơn. Tất nhiên, đây chỉ là con số tham khảo. Mức lương thực tế còn phụ thuộc vào khả năng đàm phán, trình độ tiếng Trung của bạn (HSK 6 là một lợi thế cực lớn) và những kỹ năng chuyên môn mà bạn sở hữu.
Xây dựng chiến lược 4 bước để có việc làm ngay sau tốt nghiệp
Cơ hội không đến với người chờ đợi. Hãy hành động theo lộ trình 4 bước sau:
Năm 1-2: Xây dựng nền tảng học thuật và ngôn ngữ vững chắc. Mục tiêu không chỉ là điểm số cao, mà là đạt chứng chỉ HSK 6 và chứng chỉ tiếng Trung thương mại (BCT). Đây là “giấy thông hành” tối thiểu.
Năm 3: Lao vào thực chiến. Tích cực tìm kiếm các cơ hội thực tập, dù chỉ là 3 tháng hè. Hãy tham gia các dự án của giáo sư, các cuộc thi khởi nghiệp. Theo một khảo sát không chính thức, hơn 60% du học sinh tìm được việc làm tốt đều có ít nhất 2 kỳ thực tập trong quá trình học.
Năm 4: Xây dựng thương hiệu cá nhân và mạng lưới quan hệ. Cập nhật hồ sơ LinkedIn/Maimai (Mạch Mạch – mạng xã hội nghề nghiệp của Trung Quốc) một cách chuyên nghiệp. Tham dự các hội chợ việc làm của trường, các buổi chia sẻ của doanh nghiệp, và đừng ngần ngại kết nối, hỏi han.
6 tháng cuối: Tấn công tổng lực. Chuẩn bị một bộ CV song ngữ Trung-Anh hoàn hảo. Soạn sẵn các email xin việc chuyên nghiệp. Luyện tập phỏng vấn. Chủ động liên hệ với các công ty trong lĩnh vực mục tiêu.
Cần chuẩn bị gì từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường?
Tương lai sự nghiệp không phải là thứ đợi tốt nghiệp rồi mới tính, nó phải được xây dựng từ những viên gạch đầu tiên khi bạn còn là sinh viên. Thứ nhất, hãy coi tiếng Trung không chỉ là môn học, mà là công cụ sống còn. Hãy đặt mục tiêu tối thiểu là HSK 5, lý tưởng nhất là HSK 6, và quan trọng hơn là khả năng giao tiếp tự tin trong môi trường công sở. Thứ hai, hãy lao vào thực tế. Đừng ngần ngại xin thực tập, dù là không lương. Kinh nghiệm làm việc trong một công ty Trung Quốc, dù nhỏ, cũng giá trị hơn mọi điểm A trên bảng điểm. Nó giúp bạn hiểu văn hóa làm việc và làm đẹp CV một cách ấn tượng. Cuối cùng, hãy xây dựng mạng lưới quan hệ (networking) một cách có chủ đích. Tham gia các hội thảo, sự kiện của ngành, kết bạn với sinh viên bản xứ và quốc tế, giữ liên lạc với các giáo sư. Ở Trung Quốc, “quan hệ” (关系) có thể mở ra những cánh cửa mà một mình năng lực đôi khi không thể chạm tới.
Du học Trung Quốc không chỉ là hành trình chinh phục tri thức, mà còn là cơ hội để khởi động một tương lai nghề nghiệp mang tính toàn cầu – nếu bạn biết cách chuẩn bị từ sớm, đi đúng hướng và chủ động kết nối. Những chính sách mở cửa, mức thu nhập hấp dẫn cùng nhu cầu thực sự từ thị trường lao động đang tạo ra một “khoảng trống vàng” dành riêng cho những du học sinh có năng lực, bản lĩnh và tầm nhìn. Tấm bằng tốt nghiệp chỉ là điểm khởi đầu. Điều phân biệt bạn với hàng ngàn sinh viên quốc tế khác chính là sự chủ động, kỹ năng thực tiễn và khả năng hòa nhập vào môi trường chuyên nghiệp tại Trung Quốc. Hãy biến quãng thời gian du học trở thành bàn đạp vững chắc – không chỉ để tốt nghiệp, mà để định vị mình trên bản đồ nhân lực quốc tế. Và nếu bạn cần một người bạn đồng hành để giải mã từng chặng đường, ChineseHSK luôn sẵn sàng.
Theo dõi ChineseHSK để đọc thêm nhiều bài viết hay ho và bổ ích khác nhé!
Tìm hiểu thêm về văn hóa Trung Quốc trong chuyên mục Khám phá Trung Hoa
Xem thêm các bài viết về từ vựng trong chuyên mục Từ vựng tiếng Trung
Đọc thêm các bài viết về ngữ pháp trong chuyên mục Ngữ pháp tiếng trung